VARIO.be
Kan u deze nieuwsbrief niet lezen? Klik hier voor een online versie

VARIO UPDATE
VLAAMSE ADVIESRAAD VOOR
INNOVEREN & ONDERNEMEN

VARIO logo
25 augustus 2017 Volg ons op Twitter
VARIO NIEUWS

Aandacht

Tot 31 augustus zijn de publicaties van de VRWI en de VRWB, de VARIO-voorgangers, nog raadpleegbaar op www.vrwi.be. Vanaf 1 september zijn ze terug te vinden op https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties. De VRWI-website wordt dan afgesloten.

DE BELANGRIJKSTE BERICHTEN VAN JULI 2017

Vlaanderen op plaats tien in rangschikking innovatieve regio’s in EU

Vlaanderen is een van de tien meest innovatieve regio's in Europa. Dat blijkt uit een vergelijkende studie van Agoria Vlaanderen. De technologiefederatie vindt dat we onze ambities moeten opschroeven en tegen 2025 mikken op de top vijf. Daarvoor is meer focus nodig op levenslang leren, digitalisering, klimaat en internationale promotie van de technologiesector.

Negende EU-Kaderprogramma moet groter en eenvoudiger

Na het advies van de High-Level Group on Maximising EU R&I Impact, onder leiding van Pascal Lamy (VARIO Update 6 juli 2017), heeft ook het European Research Area and Innovation Committee (ERAC) zijn visie gegeven op de toekomst van het negende Europese Kaderprogramma (KP9), de opvolger van Horizon 2020. Enkele dagen later presenteerde het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) een gemeenschappelijk Vlaams standpunt over het nieuwe programma. Net als het Europees Parlement pleit ook Vlaanderen voor hogere investeringen in onderzoek en innovatie. Op een informele bijeenkomst op 25 juli in Tallinn hebben de Europese ministers voor Onderzoek eveneens aangegeven dat het Europese budget voor KP9 omhoog moet, melden Vleva en Science|Business. Ook moet KP9 eenvoudiger en minder gefragmenteerd worden. Volgens de Vlaamse hoogleraar Luc Soete (UMaastricht) zijn de kansen op vereenvoudiging klein, omdat de verschillende regelingen van het programma in diverse landen populair zijn.

Mondiale groei van bedrijfsinvesteringen in O&O

Afgelopen jaar hebben bedrijven wereldwijd gemiddeld 5,7% meer geïnvesteerd in O&O dan in 2015. In Europa gaat het om 3,2%, in de VS om 4%. Dat blijkt uit een onderzoek van het JRC. Net als in het jaar ervoor werd de wereldwijde groei van industriële O&O in 2016 vooral gedreven door ICT-gerelateerde bedrijven. Binnen de EU lag de groei in Duitsland hoger dan die in Frankrijk en het VK.

NIEUWS EN ACHTERGRONDEN UIT VLAANDEREN

Nieuwe Speurgids 2017 beschikbaar

De nieuwste editie van de Speurgids Ondernemen & Innoveren is uit. Het totaal van het Vlaamse overheidsbudget voor Economie, Wetenschap en Innovatie bedraagt dit jaar meer dan 2,776 miljard euro, het hoogste bedrag ooit en ruim 200 miljoen meer dan in 2016.

Vlaams onderzoeksportaal FRIS groeit gestaag

In een schriftelijk antwoord op vragen uit het Vlaams Parlement beschrijft minister Philippe Muyters (Werk, Economie, Innovatie en Sport) de voortgang van het Vlaams Onderzoeksportaal FRIS (Flanders Research Information Space). Via FRIS worden allerlei vormen van publiek gefinancierd onderzoek beschikbaar gesteld voor het brede publiek. Tot op heden herbergt het portaal 29.735 onderzoeksprojecten, 3.596 publicaties, 2.357 organisaties en 29.264 onderzoekers. Er wordt gewerkt aan een verdere verbreding en verdieping van de ontsluiting van onderzoeksinformatie om het ‘open access’- en ‘open data’-beleid verder uit te rollen.

Uitleg over speerpuntclusters

In antwoord op vragen uit het Vlaams Parlement heeft minister Philippe Muyters een stand van zaken gegeven over de vijf Vlaamse speerpuntclusters. Er zijn inmiddels clusterpacten gesloten met Catalisti (duurzame chemie), SIM (slimme materialen) en VIL (duurzame logistiek). Nog voor het einde van dit jaar zouden er pacten moeten zijn met Flanders’ Food (voeding) en Flux50 (duurzame energie).

Vlaamse regering beperkt steun aan incubatoren

Sinds medio 2014 steunt de Vlaamse overheid incubatoren die huisvesting op maat bieden aan starters met onderzoeksintensieve activiteiten. Hiervoor werd tot nu toe zoveel subsidie aangevraagd, dat de Vlaamse Regering heeft besloten om voortaan alleen nog de infrastructuur van incubatoren te co-financieren. De mogelijkheid tot het subsidiëren van de beheerskosten wordt opgeheven.

Vlaamse Regering gaat bestuurlijk vernieuwen

De Vlaamse Regering heeft het Witboek ‘Open en wendbare overheid’ over bestuurlijke vernieuwing aangenomen. Ze zet onder meer in op heldere, innovatievriendelijke en toekomstbestendige regelgeving. Daarnaast wil ze goed onderbouwd en transparant beleid voeren.

Veel meer start-ups in Vlaanderen dan Wallonië

Hoewel de 4G-dekking in ons land nu vrijwel compleet is (94,5%), hinkt België achterop in het aantal 4G-abonnementen. De webextensie ‘vlaanderen.be’ breekt niet door. Belgische bedrijven zijn opvallend actief in e-commerce. Knack DataNews analyseert de belangrijkste trends uit de Barometer van de Informatiemaatschappij 2017 van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie. De Barometer brengt ook de oprichting en ontwikkeling van start-ups in België in kaart. Hieruit komt naar voren dat Vlaanderen proportioneel meer start-ups telt (71,2%) dan Wallonië (19,2%) en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (7,9%).

“Productie, conform Industrie 4.0, trekt investeringen aan”

Wat is de impact van nieuwe technologieën op de Vlaamse maakindustrie? Welke verwachtingen koestert de maakeconomie? PwC België en Flanders’ Make voerden een diepgaand onderzoek uit. Ze constateren onder andere dat ‘Industrie 4.0-conform’ produceren zal uitgroeien tot een maatstaf voor investeringen in nieuwe productiecapaciteit.

Groeigeld voor online academie DataCamp

De Belgische online academie DataCamp heeft bij een Amerikaanse ‘venture capital’-firma bijna vier miljoen dollar opgehaald om door te kunnen gaan met zijn ‘exponentiële groei’. Het totale geïnvesteerde vermogen in het bedrijf is nu 6,3 miljoen dollar, meldt Emerce. DataCamp leidt datawetenschappers op en claimt 1 miljoen studenten te hebben. Een artikel van Smart Business vertelt meer over de start-up.

SERV: Nood aan eenduidige energie- en klimaatvisie

In België lopen verschillende trajecten rond energie- en klimaatvisies. In zijn advies ‘Veel vuur voor energie- en klimaatvisies’ toont de SERV zich bezorgd over het gebrek aan afstemming tussen deze processen, de verschillende beleidsniveaus, beleidsdomeinen en actoren. De raad doet aanbevelingen voor verbetering. Daarnaast stelt de SERV dat de Vlaamse Regering snel werk moet maken van een beter kennisbasis en steviger moet inzetten op nieuwe ideeën en innovatie.

NIEUWS EN ACHTERGRONDEN UIT EUROPA

Nieuwe impact-indicatoren voor kaderprogramma voorgesteld

Het European Research Area and Innovation Committee (ERAC) heeft nieuwe indicatoren voorgesteld om de impact van deelname aan kaderprogramma’s voor onderzoek en innovatie van individuele lidstaten te meten. Hiermee moeten EU-lidstaten en geassocieerde landen de impact van hun deelname beter met elkaar kunnen vergelijken. Science Europe pleit ervoor om de notie ‘impact’ breder op te vatten en meer aandacht te hebben voor ‘the value of science’..

Landenprofielen en recente succesverhalen Horizon 2020 geactualiseerd

In het Europese Semester beoordeelt de Europese Commissie jaarlijks de economische prestaties van de lidstaten. Daarbij wordt ook gekeken naar de resultaten op het gebied van O&O. In dit verband wordt ook steeds het H2020-landenprofiel en een database met succesverhalen uit dit programma geactualiseerd.

JRC stelt onderzoeksinfrastructuur open voor private en publieke sector

Het Joint Research Centre van de Europese Commissie (JRC) stelt vanaf december 2017 zijn onderzoeksinfrastructuur open voor onderzoekers uit de private en publieke sector.

Transitie naar ‘open access’ gaat niet gemakkelijk

Europa streeft naar volledige ‘open access’ van wetenschappelijke artikelen. Een lang artikel van The Guardian vertelt hoe het huidige systeem van publiceren in wetenschappelijke tijdschriften is ontstaan en hoe het voor uitgevers een miljardenbusiness met hoge winstmarges is geworden. Een artikel van Follow The Money (FTM) noemt een aantal mogelijkheden waarmee de wetenschap zich kan ontdoen van het “juk van de wetenschappelijke uitgevers”.

Verschillen in O&O-intensiteit binnen sectoren houden aan

De verschillen in O&O-intensiteit tussen bedrijven in dezelfde sector nemen niet af in de loop van de tijd. Dat laat een onderzoek van het JRC over de periode 2000-2015 zien. Het verhogen van de O&O-intensiteit van een economie moet zich daarom niet alleen richten op het bevorderen van toetreding van bedrijven tot hightechsectoren, maar ook op het stimuleren van achterblijvende bedrijven in alle sectoren om hun O&O te intensiveren. Omdat bovendien de grenzen tussen sectoren vervagen, zoals een artikel van McKinsey beschrijft, moeten overheden ook innovatie bevorderen via ecosystemen van bedrijven.

Zorgen over privacy- en veiligheidsregulering van data

Het zomernummer van Intereconomics – Review of European Economic Policy publiceert een serie artikelen over het Europese beleid voor een Digital Single Market (DSM). De artikelen bespreken onder andere hoe de DSM zo kan worden ingericht dat ze innovatie en economische groei maximaal ondersteunt. The Lisbon Council heeft een Raamwerk voor het Vrije Verkeer van Data in Europa ontworpen. Uit een enquête onder bezoekers van Infosecurity Europe 2017 blijkt dat bijna de helft van de bedrijven in de cyberveiligheidssector denkt dat de nieuwe General Data Protection Regulation (GDPR), die op 25 mei 2018 in werking treedt, innovatie in de sector gaat tegenhouden. Er is overigens een nieuwe Europese Commissaris voor de Digitale Economie en Maatschappij, de Bulgaarse Mariya Gabriel.

“EU heeft gecoördineerd industriebeleid nodig”

Het Europees Parlement heeft een resolutie goedgekeurd die de Commissie aanmaant om een consistente en uitgebreide industriële strategie uit te werken. De Raad toonde zich al eerder voorstander van zo’n stap. Dat meldt Vleva. Ook het European Policy Centre (EPC) pleit voor de ontwikkeling van een gecoördineerd en strategisch industriebeleid voor de EU, als geheel en voor lidstaten afzonderlijk. Het EPC reageert met zijn pleidooi op een advies van de Britse Industrial Strategy Commission (ISC), die pleit voor een nieuw Brits industriebeleid. Europese landen moeten, volgens de EPC, niet op oneigenlijke gronden met elkaar gaan concurreren.

Wat overheden kunnen doen om sociale innovatie te ondersteunen

De Britse denktank Nesta publiceert een soort nationaal beleidsmenu voor sociale innovatie. De hulpmiddelen die nationale overheden kunnen hanteren, zijn onderverdeeld in tien categorieën zoals wetten en regels, nieuwe financieringsbronnen, openbare diensten en wetenschap en R&D. Nesta heeft ook een serie blogposts gepubliceerd over digitale sociale innovatie, in relatie tot bijvoorbeeld democratie, migratie, gezondheidszorg en opleiding, werk & vaardigheden.

Europese Commissie geeft nieuwe impuls aan regionaal innovatiebeleid

De Europese Commissie (EC) introduceerde enkele jaren geleden het instrument Strategieën voor Slimme Specialisatie (S3) als middel om innovatie te bevorderen in achterblijvende Europese regio’s. Nu uit evaluaties blijkt dat het instrument wel voldoet maar nauwelijks (effectief) wordt ingezet, komt de Commissie met een serie maatregelen om het instrument te verbeteren en het gebruik te bevorderen. Speciale teams gaan regio’s hierbij helpen. Een ‘working paper’ van de EC, geschreven door de London School of Economics and Political Science (LSE), zet het belang van een goed regionaal beleid uiteen en de manier waarop dit vorm zou moeten krijgen.

Duitsland en Zwitserland: Koplopers in kennis en innovatie

De Nederlandse Innovatie-Attaché voor Duitsland en Zwitserland heeft een overzicht gemaakt van het Duitse en Zwitserse kennis- en innovatiebeleid. Beide landen lopen internationaal gezien voorop op deze terreinen. Beide landen spenderen inmiddels ook, conform de Europese doelstelling voor 2020, om en nabij 3% van hun bbp aan O&O.

Frankrijk: Onderzoekswereld in opstand tegen plannen Macron

De nieuwe Franse president Emmanuel Macron heeft 331 miljoen euro aan bezuinigingen aangekondigd op het wetenschappelijke onderzoek. Franse onderzoeksgroepen zijn onaangenaam verrast.

VK: Onderzoeksorganisaties gaan resultaten helpen ‘vertalen’ naar innovatie

Een aantal toonaangevende wetenschappelijke en technische organisaties in het VK, waaronder de Royal Academy of Engineering en de Royal Society, gaan helpen om ideeën en ontdekkingen van onderzoekers te transformeren tot praktische oplossingen en applicaties. Een artikel van Foresight and STI Governance zet vraagtekens bij ‘open access’ als instrument om de benutting van wetenschappelijk onderzoek te vergroten. Er is nauwelijks bekend wat het effect van ‘open access’ is op de wetenschap zelf (wetenschappers worden beoordeeld op de reputatie van tijdschriften) en op het bedrijfsleven (bedrijven willen vaak de intellectuele eigendom van opgedane kennis als ze onderzoeken financieren).

VK: “Veel techbedrijven overwegen komst naar Vlaanderen”

De Londense techwereld wordt steeds zenuwachtiger over de komende Brexit. Ze overwegen verhuizing of een nevenvestiging op het vasteland. Volgens een artikel van Investment Observer trekt één plek in het bijzonder de aandacht: Vlaanderen. Ons gewest kent een aantrekkelijk ecosysteem voor Britse techbedrijven.

VK: Voorstellen voor regulering deeleconomie

In het VK is een rapport verschenen met aanbevelingen aan de overheid hoe ze zou moeten omgaan met de deeleconomie. De Taylor Review of Modern Working Practices geeft aan hoe de Britse overheid werkenden in de deeleconomie meer zekerheden zou kunnen bieden. Er ontstond meteen veel discussie over de aanbevelingen, zoals bijvoorbeeld beschreven in artikelen van The Guardian en Sharing Economy UK.

NIEUWS EN ACHTERGRONDEN UIT DE REST VAN DE WERELD

“We moeten erg bezorgd zijn over de toekomst van het internet”

De huidige wereld kan niet bestaan zonder het internet. De aanvallen erop worden echter steeds ernstiger. In een artikel van VOX schetst Alexander Klimburg van The Hague Centre for Strategic Studies een aantal doemscenario’s en strategieën om te voorkomen dat deze scenario’s realiteit worden.

Fysieke nabijheid stimuleert innovatie

Zelfs in deze tijd van gemakkelijke virtuele communicatie, verhoogt de fysieke nabijheid samenwerking onder academici, laat een studie zien op basis van papers en octrooien van het Massachusetts Institute of Technology (MIT). Een studie uit de Journal of Urban Economics, beschreven in een artikel van CityLab, laat zien dat onderzoekscentra zich neigen te concentreren in bepaalde steden en stedelijke gebieden. Daar vormen ze belangrijke groeipolen voor de economie. Ze bevorderen zo echter ook de economische ongelijkheid. Het beleid zou er, volgens her artikel, voor moeten zorgen dat ook elders nieuwe creatieve ecosystemen en kenniscentra ontstaan.

Wanneer zijn anti-wetenschappelijke opinies een probleem?

De laatste jaren wordt veel gesproken over anti-wetenschappelijke argumenten en overtuigingen, bijvoorbeeld als het gaat om ‘feitenvrije politiek’. Een artikel van The Conversation laat zien dat anti-wetenschap voorkomt in allerlei soorten en smaken: links, rechts, populistisch, religieus, in samenzweringstheorieën enzovoort. Volgens het artikel is elke vorm van anti-wetenschap fout op het moment dat men de relevantie van wetenschap ontkent bij democratische besluitvorming.

Focus op ‘shareholder value’ hindert innovatie

De heersende ideologie op de aandelenmarkt verrijkt partijen die waarde aan bedrijven trachten te onttrekken in plaats van partijen die waarde willen toevoegen. Dat gaat ten koste van het innovatievermogen van die bedrijven, aldus een artikel in Intereconomics van William Lazonick, professor Economie aan de University of Massachusetts Lowell.

Index digitale ontwikkeling van landen geeft verrassend beeld

Harvard Business Review (HBR) presenteert sinds 2015 jaarlijks de Digital Evolution Index, een ranglijst van 60 landen voor de mate waarin ze fysieke interacties vervangen door digitale. In de top staan Hong Kong, het VK en Singapore maar bijvoorbeeld ook Duitsland en Estland. België staat in de groep van landen die relatief ver zijn met digitalisering, maar het momentum bijna kwijt zijn om stappen verder te zetten.

Technologie hoeft geen bedreiging te zijn voor werkgelegenheid

Werk dat ook door een computer of robot kan worden gedaan, verdwijnt. Maar bedrijven, politici én werknemers kunnen daar wel degelijk iets aan doen, zegt de Nederlandse arbeidssocioloog Fabian Dekker in een artikel van NRC. Een artikel op de website van het World Economic Forum (WEF) gaat dieper in op de veranderingen die we kunnen verwachten en de bedreigingen die hiermee gepaard gaan. Een artikel op de website van het American Enterprise Institute spreekt de vrees uit dat veel overheden overgaan op anti-techwetgeving. Dat zou de economische groei aanzienlijke schade toebrengen. Een artikel van McKinsey vertelt hoe overheden wel zouden moeten reageren. Volgens artikelen van Wired en Robotenomics gaan automatisering en robots het aantal banen helemaal niet verlagen, maar juist verhogen.

Wereldwijde samenwerking tussen techhubs is cruciaal voor economische groei

Samenwerking is een belangrijk thema in het succes van elk innovatie-ecosysteem, op het niveau van steden, regio’s en landen. Maar grensoverschrijdende samenwerking tussen hubs is eveneens van groot belang, bleek op de London Tech Week.

Bereiken Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen vereist meer innovatie

Het United Nations Development Programme (UNDP) heeft een rapport uitgegeven over hoe opkomende technologieën en nieuwe, innovatieve benaderingen bijdragen aan de impact van ontwikkelingssamenwerking. In het rapport staan meer dan 40 voorbeelden, uit onder andere Bangladesh, Colombia, Egypte, China, Libanon en Servië. Om de Sustainable Development Goals van de VN te halen, zou in de ontwikkelingssamenwerking nog meer geïnvesteerd moeten worden in innovatie.

Chinese groeitrends vormen bedreiging voor toppositie Silicon Valley

Een artikel van Forbes waarschuwt dat de Chinese ‘technologiewereld een serieuze bedreiging begint te vormen voor Silicon Valley als dominante speler in de sector. Volgens artikelen van The Economist en The Verge is China hard op weg de VS in te halen als koploper op het gebied van artificial intelligence (AI). De angst voor China als tech-koploper wordt mede ingegeven door de sterk groeiende Chinese markt voor venture capital (VC). Die heeft de omvang van de Amerikaanse VC-markt in het tweede kwartaal van 2017 voor het eerst overtroffen.

VS: Universitaire innovatiecentra richten zich steeds vaker op bachelors

Innovatie aan universiteiten komt lang niet alleen meer van afgestudeerden en werknemers. Ook jonge studenten hebben vaak goede ideeën. Het ontbreekt hen echter vaak aan kennis en ervaring om een idee te ontwikkelen en naar de markt te brengen. Volgens een artikel van CNBC zetten steeds meer Amerikaanse universiteiten daarom ondernemerscentra voor bachelors op.

VS: “Federale overheid moet klantgedreven innovatief worden”

De Amerikaanse overheid heeft een sleutelrol gespeeld in het ondersteunen van innovatie in het bedrijfsleven. Innovatie van de eigen organisatie is hierop ver achter gebleven. Hierdoor daalt de kwaliteit van de geleverde diensten en stijgen de kosten relatief, terwijl de ontevredenheid van de burger toeneemt. De Amerikaanse denktank ITIF zet uiteen hoe de overheid zich tot een innovatieve organisatie kan ontwikkelen die de burger voor zich terugwint.

Dit is een officieel e-zine van de Vlaamse overheid

VLAANDEREN.be

Over VARIO Update

VARIO Update is een uitgave van de Vlaamse Adviesraad voor Innoveren en Ondernemen, Koolstraat 35, 1000 Brussel.

Uw abonnement

U ontvangt de VARIO Update omdat u op onze verzendlijst staat. Als u dit e-zine niet meer wil ontvangen, dan kunt u zich hier uitschrijven.