Geen afbeeldingen? Webversie
Nieuwsbrief november/december 2025
We hebben een mooie avond in de sfeervolle Hillegondakerk voor u gepland, deze keer is oud-burgemeester Ahmed Aboutaleb onze gast. Journalist Sander de Kramer interviewt hem over zijn recent verschenen memoires. Diezelfde week bespreken we Dode zielen in de Leeskabinet-boekclub, lees met ons mee en meld u aan.
Met onze aanwinstenlijst over het derde kwartaal valt er weer veel nieuws te lenen. De decemberactie valt binnenkort bij u op de mat: maakt u ook een vriend of buur blij met een lidmaatschap van het Rotterdamsch Leeskabinet?
Inhoud
Activiteiten
- 26 november: De Leeskabinet-boekclub leest Dode zielen
- 28 november: Ahmed Aboutaleb over Thuis
Nieuws
- Vitrinetentoonstelling Bibliofiel Rotterdam: schrijvers en drukkers
- Oproep workshop fictie schrijven
- Afscheidswoord van Roman Koot
- Onze recente aanwinsten
Nieuw in context:
- Vijftig jaar De schaamte voorbij
Uitgelicht
- Erasmus’ opvolger: Kees van Rotterdam
Cultureel Rotterdam
Activiteiten
Vrijdag 28 november in de Hillegondakerk
Ahmed Aboutaleb: Thuis
Interview door Sander de Kramer
Evenement i.s.m. boekhandel Maximus
Thuis biedt een inkijk in de persoonlijke ervaringen van Ahmed Aboutaleb, waarin hij zijn levensverhaal verbindt met bredere vraagstukken over migratie, burgerschap en verantwoordelijkheid.
Met reflecties op thema’s als identiteit, tolerantie en verbondenheid ontstaat een inspirerend portret van een man die bruggen slaat tussen culturen en generaties, en laat zien hoe dialoog en respect richting kunnen geven aan een samenleving in beweging.
Van zijn jeugd in het Marokkaanse Rifgebergte tot zijn jaren als burgemeester van Rotterdam beschrijft Aboutaleb hoe persoonlijke keuzes en maatschappelijke ontwikkelingen elkaar beïnvloeden. Hij laat zien hoe ambitie en veerkracht deuren kunnen openen en vertelt openhartig over integratie, leiderschap en de zoektocht naar wat het betekent om je thuis te voelen in een snel veranderende wereld.
Ticket voor Leeskabinet-leden €5,-
Reguliere tickets €10,-
Vrijdag 28 november, aanvang 20.00 uur, inloop 19.30 uur
Locatie: Hillegondakerk, Kerkdreef 2 (Hillegersberg)
De Leeskabinet-boekclub reist mee met Tsjitsjikov
Op woensdag 26 november schuift literair vertaler Liesbeth Huijer aan voor onze bespreking van Dode zielen (1842). Nikolaj Gogols roman over de onvergetelijke antiheld Tsjitsjikov, die een manier ontdekt om geld te verdienen aan overleden lijfeigenen, leest als een moderne satire van het roofkapitalisme. Lees met ons mee en meld u aan.
De Leeskabinet-boekclubs worden begeleid door Elsbeth van der Ploeg, tweemaal per jaar samen met Liesbeth Huijer. Ze vinden plaats in een vergaderruimte bij het Leeskabinet, van 19.00 tot 20.30 uur. Meld u aan door een mailtje te sturen naar leeskabinet@eur.nl
Nieuws
Vitrinetentoonstelling Bibliofiel Rotterdam: schrijvers en drukkers
In de vitrines van de bibliotheek tonen we een selectie bibliofiele uitgaven. Deze bijzonder vormgegeven boeken onderscheiden zich door hun typografie, illustratie, papierkeuze en boekband. Ze verschijnen in kleine, vaak handmatig gedrukte oplagen.
Het Leeskabinet verzamelt uitgaven met een Rotterdamse signatuur: gedrukt of uitgegeven door lokale drukkers en uitgevers, of geschreven door Rotterdamse auteurs. Deze publicaties weerspiegelen het vakmanschap én de ontwikkeling van het literaire leven in de stad.
Ook laten we elk jaar zelf een bibliofiel geschenk verzorgen voor onze leden. U vindt de edities van de afgelopen jaren in de tentoonstelling terug. Kom langs in de bieb en ontdek hoe schrijvers en drukkers samen het bibliofiele Rotterdam vormgaven.
Oproep workshop fictie schrijven
Bent u lid van het Leeskabinet en geïnteresseerd in een workshop fictie schrijven? Berrie Vugts geeft deze workshop al drie jaar aan studenten van de Universiteit Leiden. Deelnemers krijgen vooraf de opdracht een kort verhaal te schrijven. In een drie uur durende workshop (in een vergaderruimte bij het Leeskabinet) wordt dit besproken.
Er worden nieuwe opdrachten aangereikt, ondersteund met bestaande theorie en voorbeelden uit de praktijk. Denk daarbij aan wat fictie behelst, veel voorkomende misverstanden, en de basiselementen van een goed verhaal. Na afloop zijn deelnemers in staat hun eigen schrijven - of het nu fictie of non-fictie betreft - blijvend te verbeteren. Bij voldoende animo plannen wij in het voorjaar een workshop in. Heeft u hiervoor belangstelling, stuur dan een mailtje naar: leeskabinet@eur.nl
Afscheidswoord van Roman Koot
Donderdag 16 oktober nam ik afscheid van het Leeskabinet, van de collega’s en van u, de leden. Met een fantastisch mini-symposium over het onderwerp waar het Leeskabinet zich de afgelopen jaren voor heeft ingespannen: de boekgeschiedenis van Rotterdam. Een volle zaal genoot met mij van de bijdragen van collega’s onder de enthousiasmerende leiding van Abdelkader Benali. Met voor mij verschillende verrassingen: een geweldig mooi jaargeschenk (dat naar u onderweg is) en een waar Liber Amicorum (op verzoek ter inzage).
Ik heb de afgelopen acht jaar met ontzettend veel plezier gewerkt als bibliothecaris en conservator van de bijzondere collecties. Het zal me moeite kosten om afstand te nemen van de bibliotheek, van de prachtige collectie, van de vele activiteiten en van u, de leden van het Leeskabinet. Eén troost: er is gewoon een nieuwe bibliothecaris, Suzie Hermán, die samen met collega’s en bestuur het Leeskabinet een stralende toekomst in zal sturen. Zelf blijf ik nog een beetje betrokken, voor verder onderzoek naar de Van Rijckevorsel collectie en de boekgeschiedenis van de stad. Want we hebben het wel over ‘de mooiste collectie van Rotterdam’! Dank aan u allen voor het vertrouwen dat u in mij stelde.
Onze recente aanwinsten
Elk kwartaal publiceert het Leeskabinet een aanwinstenlijst op de website. Bekijk hier welke boeken we aanschaften in het derde kwartaal van 2025.
Nieuw in context
Vijftig jaar De schaamte voorbij
Elsbeth van der Ploeg
Bijna vijftig jaar geleden debuteerde Anja Meulenbelt met De schaamte voorbij (1976). Tijd voor een heruitgave, vond De Bezige Bij, goed getimed met het verschijnen van Meulenbelts memoires Niet van gisteren (2025). Daarin kijkt ze terug op een halve eeuw activisme, waarin ze tientallen boeken publiceerde. Behalve over feminisme schreef ze over racisme, Palestina, en de uitbuiting van arbeiders.
Ik beken dat ik Meulenbelts standaardwerk uit de feministische tweede golf niet eerder gelezen had. De titel ontleende ze aan het artikel Shame is over, eind jaren ’60 gepubliceerd door de Amerikaanse schrijfster Kate Millett. Uit ons depot haalde ik de 19e druk uit 1986; de aanhoudende ophef zorgde voor goede verkoopcijfers.
Wat opvalt tijdens het lezen is allereerst de heerlijke retro aktivistiese spelling (marxisties, gevrejen), maar ook de vliegende vaart waarmee het geschreven lijkt. In deze ontwikkeling van een zelfstandig denker is voor komma’s soms geen tijd. Als zestienjarige belandt Meulenbelt, zwanger, in een gewelddadig huwelijk. Ze is twintig wanneer ze zich uit haar situatie weet te bevrijden en zonder middelbare schooldiploma aan de sociale academie begint. Er volgt eindeloos gedoe in relaties: eerst met linkse mannen die zeggen solidair te zijn, maar de vrouw toch graag achter het aanrecht zien (en eentje extra voor in bed), daarna met vrouwen als politieke lesbie. Haar persoonlijke ervaringen wisselt Meulenbelt af met korte hoofdstukken over de totstandkoming van het boek en de vorming van haar ideeën. Alles moet zo eerlijk mogelijk opgeschreven worden, het persoonlijke is politiek.
Als tachtigjarige mengt Meulenbelt zich nog altijd volop in het debat. Het is bewonderenswaardig hoe kritisch ze haar eigen denkbeelden onder de loep blijft nemen. Zo wijst ze aan waar in haar vroegere werk de zwakke plekken zitten, heeft ze nu meer oog voor sociale klasse en kansenongelijkheid. Tot slot een wrang besef: zou De schaamte voorbij nu voor het eerst uitgegeven worden, dan zou het voor sommigen niet minder controversieel zijn dan vijftig jaar geleden. Reden te meer om Meulenbelts werk te blijven lezen.
Uitgelicht
Erasmus’ opvolger: Kees van Rotterdam
Suzie Hermán
Tijdens de Amsterdam Antiquarian Book Fair heeft het Rotterdamsch Leeskabinet een bijzondere ontdekking gedaan: een tot nu toe onbekend, niet nader gedateerd, achttiende-eeuws lofdicht op Cornelis van Oeveren (1694-1787). Deze Rotterdamse wagenmaker en schrijver verwierf in zijn tijd landelijke bekendheid met zijn verdediging van het Huis van Oranje dat in die jaren fel werd bekritiseerd.
Het gedicht, ondertekend met het pseudoniem Kees Wagenbreeker, een verwijzing naar Van Oeverens beroep, prijst hem als een “Rotterdamschen letterheld”. Zijn zelfgeschreven Levensbeschrijving uit 1747 toont hem als een man uit het volk die eerlijk wilde leven en zijn stad diende “met hart en hand.” De tekst van het lofdicht vormt een opmerkelijke aanvulling op het beeld van Van Oeveren als ambachtsman met een scherpe pen.
Van Oeveren was een kleurrijk figuur: naast wagenmaker was hij pamflettist en commentator van zijn tijd. Zijn levendige taal is doorspekt met ironie. Hij noemde zichzelf gekscherend ‘Eselheid’, een verwijzing naar zijn geleerdheid. De dichter plaatst hem dan ook in goed gezelschap wanneer deze zijn tekst eindigt met: “Erasmus successeur, maat Kees van Rotterdam”.
Het nu opgedoken lofdicht voegt een stem toe aan deze geschiedenis. De dichter roept de stad op haar volksgeleerde te eren:
“Nu rijze Rotterdam in klank en roem herwaer,
En loov’ zijn Kees, dien Wagenbreeker klaar!”
Na zijn dood bleef Van Oeveren voortleven in prenten, geschriften en herinneringen. Twee bewaard gebleven portretten laten zien hoe hij zowel als bron van spot én als symbool van burgerdeugd werd verbeeld. De titel van het gedicht vermeldt dat het “ter geleide van zyn Eselheids sierlyk pourtrait” is geschreven, vermoedelijk als begeleidende tekst bij een portret, al is (nog) onbekend bij welk.
De vondst laat zien hoe Van Oeveren, ooit timmerend aan rijtuigen op het Haagsche Veer, het Rotterdam van toen representeert als stad waarin vindingrijkheid, zelfbewustheid, eigenzinnigheid en gevoel voor humor worden gewaardeerd. Deze aanwinst voegt de stem van de volksgeleerde toe aan het bestaande beeld van achttiende-eeuws Rotterdam als handelsstad van verstand en praktijkzin, en zo klinkt de naam van Kees van Rotterdam opnieuw in zijn eigen stad.
Cultureel Rotterdam
Boekhandel Van Gennep, al jaren de vaste leverancier van het Rotterdamsch Leeskabinet, bestaat op 27 november 2025 vijftig jaar. Dat kunt u meevieren in de winkel op de Oude Binnenweg, zaterdag 29 november vanaf 19.30 uur. Hef het glas met eigenaren Folco en Eelkje en eregast Maria Heiden, oprichter van de boekhandel. Meer info en aanmelden via de website van Van Gennep
Galerie Photocase in Dordrecht presenteert de tentoonstelling Handtekeningen door Abdelkader Benali. Voor het eerst worden tekeningen van deze multi-getalenteerde kunstenaar getoond. De handen van Benali dragen geschiedenissen, verwijzingen naar de cosmologie van de Amazighcultuur met zijn vruchtbaarheidssymbolen. Dit resulteerde in kleurige prenten van potlood, waterverf en viltstift. De tentoonstelling is t/m 20 december te bekijken op donderdag, vrijdag en zaterdag. Bekijk voor meer informatie de webpagina Cultuur in Dordrecht
Op vrijdagmiddag 12 december vanaf 16.00 uur presenteert Stichting Vergeten Zaken in boekhandel Donner het boek Vergeten Zaken – Rotterdams Erfgoed Herontdekt. In deze rijk geïllustreerde uitgave wordt de lezer meegenomen naar gevels van verdwenen bedrijven, ambachten en bewoners, naar plekken in Rotterdam waar nog sporen van het verleden zichtbaar zijn. Voor meer informatie en reserveren gaat u naar de website van boekhandel Donner
Volg ons op sociale media:
