Cynnwys

1. Beth sydd ymlaen
2. Diweddariadau ar brosiectau
3. Dod i'n hadnabod
4. Coed Lleol ar-lein
5. Mewn newyddion eraill...
6. Natur a lles

Contents

1. What's on
2. Project updates
3. Get to know us
4. Coed Lleol online
5. In other news...
6. Nature and wellbeing

Ble rydym yn gweithio 

Mae gennym brosiectau ar waith yn y rhan fwyaf o ranbarthau Cymru, ac mae’r gweithgareddau a’r digwyddiadau lleol yn amrywio o ranbarth i ranbarth. 

Mae yna fwy nag un ffordd o weld beth sy’n digwydd yn eich rhanbarth, yn cynnwys…

• Cysylltu â’ch swyddog prosiect lleol 
• Edrych ar y Calendr Gweithgareddau ar ein gwefan 
• Edrych ar dudalen Facebook neu Instagram eich rhanbarth 

Gweler isod restr o enwau a manylion cyswllt pob un o’n Swyddogion Prosiect rhanbarthol, ynghyd â dolenni’n arwain at ein gwefan a’n tudalennau cyfryngau cymdeithasol. 

• Abertawe - Nico Jenkins a Gemma Neaves
  Gwefan • Facebook • Instagram
• Castell-nedd Port Talbot - Katie Barrett, Suzanne Chapple, Jo Leeuwerke a Gemma Neaves
  Gwefan • Facebook
• Ceredigion - Rosie Strang
  Gwefan • Facebook
• Conwy - Heli Gittins
  Gwefan • Facebook
• Duffryn Dyfi - Rosie Strang
  Gwefan • Facebook
• Gwent/De Ddwyrain Cymru - Chris Partridge
  Gwefan • Facebook
• Gwynedd - Melissa Dhillon a Lauren Wood
  Gwefan • Facebook • Instagram
• Merthyr Tudful - Elise Hughes
  Gwefan • Facebook
• Rhondda Cynon Taf - Elise Hughes
  Gwefan • Facebook

• Sir Amwythig - Rebecca Vincent-Evans a Tom Dillon
  Gwefan

• Sir Benfro - Richard Rees
  Gwefan • Facebook
• Sir Ddinbych a Fflint - Rebecca Hennessey
  Gwefan • Facebook
• Sir Gaerfyrddin - Becky Brandwood-Cormack
  Gwefan • Facebook
• Wrecsam - Rebecca Hennessey
  Gwefan • Facebook
• Ynys Môn - Vivienne Plank
  Gwefan • Facebook • Instagram

Where we work

We have projects in most regions of Wales, and the local activities and events vary from region to region.

There are a few ways to find out what's happening in your region, including...

• Contacting your local project officer
• Checking the Activity Calendar on our website
• Checking your regional Facebook or Instagram page

Please see the list below for the name and contact details for all of our regional Project Officers, and for links to our website and social media pages. 

• Anglesey - Vivienne Plank
  Website • Facebook • Instagram
• Carmarthenshire - Becky Brandwood-Cormack
  Website • Facebook
• Ceredigion - Rosie Strang
  Website • Facebook
• Conwy - Heli Gittins
  Website • Facebook
• Denbighshire and Flintshire - Rebecca Hennessey
  Website • Facebook
• Dyfi Valley - Rosie Strang
  Website • Facebook
• Gwent/S.E. Wales - Elise Hughes
  Website • Facebook
• Gwynedd - Melissa Dhillon and Lauren Wood
  Website • Facebook • Instagram
• Merthyr Tydfil - Elise Hughes
  Website • Facebook
• Neath Port Talbot - Katie Barrett, Suzanne Chapple, Jo Leeuwerke and Gemma Neaves
  Website • Facebook
• Pembrokeshire - Richard Rees
  Website • Facebook
• Rhondda Cynon Taf - Elise Hughes
  Website • Facebook
• Shropshire - Rebecca Vincent-Evans and Tom Dillon
  Website
• Swansea - Nico Jenkins and Gemma Neaves 
  Website • Facebook • Instagram
• Wrexham - Rebecca Hennessey
  Website • Facebook

Cyrsiau Ymarferwr Llesiant ym Myd Natur  

Rydym yn falch iawn o allu cynnig lleoedd ar ddau gwrs Ymarferwr Llesiant ym Myd Natur sydd ar y gweill. Nod y cyrsiau yw cyflawni cymhwyster Agored Lefel 3, a byddwch yn dysgu sut i hwyluso llesiant pobl eraill drwy amrywiaeth o ddulliau sy’n seiliedig ar natur a’r awyr Agored.  

Mae manylion pellach am y cyrsiau i'w gweld isod.  

Down to Earth  

Pryd: Dydd Mawrth 29 Awst – Dydd Sul 3 Medi 2023  

Yn: Bryn Gwyn Bach, Abertawe  

Mae rhagor o fanylion ar gael ar wefan Down to Earth  

Dysgu Awyr Agored Gogledd Cymru:  

Pryd: Dydd Iau 14 Medi – Dydd Sul 17 Medi 2023  

Yn: Y Ganolfan Sgiliau Coetir, Bodfari:  

Am ragor o fanylion, cysylltwch â polly@northwalesoutdoorlearning.co.uk  

Upcoming Wellbeing in Nature Practitioner courses

We're excited to be able to offer spaces on two upcoming Wellbeing in Nature Practitioner courses. The courses work towards a Level 3 Agored certification and will teach you how to facilitate wellbeing in others through a variety of outdoor and nature-based approaches.

Please see below for details about the courses.

Down to Earth

When: Tuesday 29th August – Sunday 3rd September 2023

At: Little Bryn Gwyn, Swansea

For more details, visit the Down to Earth website

North Wales Outdoor Learning:

When: Thursday 14^th September – Sunday 17^th September 2023

At: The Woodland Skills Centre, Bodfari

For more details, contact: polly@northwalesoutdoorlearning.co.uk

Seren y Podlediad  

Mae Gemma, ein Swyddog Datblygu Rhaglen Llesiant Coetir ar gyfer Plant a Phobl Ifanc, wedi bod yn egluro gwaith Coed Lleol/Small Woods a Phresgripsiynu Cymdeithasol Gwyrdd ar bodlediad Everyday Young Carers.  

Mae Everyday Young Carers yn bodlediad wedi'i greu gan ofalwyr ifanc yn Abertawe, mewn cydweithrediad â’r YMCA. Mae pob pennod yn cael ei gyflwyno gan wahanol ofalwyr ifanc o’r ardal; cyflwynwyd pennod Gemma gan Hannah a Caitlyn. Mae gan y podlediad dudalennau Youtube ac Instagram er mwyn ichi gadw ar flaen yr holl benodau newydd a newyddion eraill.  

Gallwch wrando ar bennod Gemma ar Soundcloud, neu ei gwylio ar Youtube.  

Podcast Star

Our wonderful Woodland Wellbeing Programme Development Officer for Children and Young People, Gemma, has been explaining Green Social Prescribing and Coed Lleol/Small Woods's work on the Everyday Young Carers podcast.

Everyday Young Carers is a podcast created by young carers in Swansea in association with the YMCA. Each episode is hosted by different young carers from the region; Gemma was hosted by Hannah and Caitlyn. The podcast has pages on YouTube and Instagram so you can keep up to date with new episodes and other news.

You can listen to Gemma's episode on Soundcloud, or watch it on YouTube.

Beth yw eich barn  

Mae amser o hyd ichi lenwi ein ffurflen ymgynghori er mwyn rhannu eich barn ynglŷn â gwytnwch, cynaliadwyedd a gwaith Coed Lleol.

Byddem yn gwerthfawrogi eich adborth yn fawr, felly cliciwch ar y ddolen i gymryd rhan!  

Tell us what you think

There's still time to fill in our consultation form to let us know your thoughts about resilience, sustainability and Coed Lleol/Small Woods's work. 

We'd be really grateful for your insight, so visit the link to take part!

Tystiolaeth o Effaith – mae rhaglenni coetir yn fuddiol i’n hiechyd corfforol a’n llesiant meddwl

Eleni, casglodd Coed Lleol bron i 600 o ffurflenni gwerthuso cyn y rhaglen ac ar ôl y rhaglen gan gyfranogwyr a oedd wedi cymryd rhan yn ein rhaglenni hirdymor sy’n gysylltiedig â’n Prosiect Iechyd Awyr Agored (wedi’i gynnal yn Ynys Fôn, Ceredigion, Gwynedd, Conwy, Wrecsam, Sir Ddinbych a Sir y Fflint, Sir Benfro, de-ddwyrain Cymru, Merthyr Tudful a Rhondda Cynon Taf) a’n Prosiect Seilwaith Gwyrdd (wedi’i gynnal yn Sir Gaerfyrddin, Castell-nedd Port Talbot ac Abertawe).

Mae’r ffurflenni gwerthuso’n asesu newidiadau llesiant drwy holiaduron a graddfeydd statudol (Graddfa Llesiant Meddwl Caeredin Warwig, Holiadur Gweithgaredd Corfforol Rhyngwladol (byr), a phrawf EQ-5D-5L), sy’n galluogi’r canlyniadau i gael eu cymharu â gweithgareddau eraill wedi’u cynllunio i roi hwb i iechyd a llesiant.

Ar gyfer ein rhaglenni wedi'u cynnal yn 2022-23, mae’r canlyniadau’n dangos:

• Roedd 74% o’r cyfranogwyr yn dangos gwell llesiant o ddechrau’r rhaglen hyd y diwedd
• Roedd 62% o’r cyfranogwyr yn dangos gwell iechyd corfforol
• Roedd 56% o gyfranogwyr o’r farn bod eu hiechyd cyffredinol yn well ar ôl y sesiynau
• Mae 96% o gyfranogwyr yn dweud y byddant yn parhau i ddefnyddio coetiroedd a natur i gefnogi eu hiechyd a llesiant ar ôl y sesiynau (gyda thua 27% yn dod yn ddefnyddwyr rheolaidd - yn ymweld o leiaf unwaith yr wythnos)

Er mwyn pwysleisio’r effaith ymhellach, nododd 581 o gyfranogwyr adborth ysgrifenedig am yr effaith gafodd y sesiwn arnynt;

“Rwyf bellach yn teimlo’n rhan o’r byd hwn. Rwyf wedi dysgu pa mor hyfryd yw’r awyr agored. Hoffwn ddweud diolch am adael i mi deimlo’n rhan o natur. Byddwn yn argymell y cwrs hwn i unrhyw un a all, fel fi, deimlo’n unig ar adegau. Rwyf wedi dysgu bod natur yn hyfryd.” - Cyfranogwr, Prosiect Iechyd Awyr Agored, Merthyr Tudful

“Mae cymryd rhan yn y sesiynau hyn wedi gwella fy iechyd meddwl yn sylweddol. Mae’r sesiynau hyn wedi gwneud mwy i wella fy iechyd meddwl na’r therapi a’r feddyginiaeth ar eu pen eu hunain. Rwy’n teimlo’n llawer llai unig, hyd yn oed ar ôl 6 wythnos yn unig” - Cyfranogwr, Prosiect Seilwaith Gwyrdd, Castell-nedd Port Talbot

Ewch i’n gwefan i weld rhagor o sylwadau a geirdaon, ac i ddarllen yr adroddiad gwerthuso’n llawn. 

Evidence of Impact – woodland programmes are good for our physical health and mental well-being 

This year Coed Lleol/Small Woods collected just under 600 pre- and post-programme evaluation forms from participants who took part in our longer-term programmes associated with our Outdoor Health Project (run in Anglesey, Ceredigion, Gwynedd, Conwy, Wrexham, Denbighshire & Flintshire Pembrokeshire, SE Wales, Merthyr Tydfil and Rhondda Cynon Taf) and our Green Infrastructure Project (run in Carmarthenshire, Neath Port Talbot and Swansea).

The evaluation forms assess well-being changes through standardised scales and questionnaires (Warwick Edinburgh Mental Wellbeing Scale, International Physical Activity Questionnaire (short), and EQ-5D-5L test), which enables the results to be compared to other activities designed to boost health and wellbeing.

For our programmes run in 2022-23, the results show:

• 74% of the participants evidenced increased well-being from the start of the programme until the end

• 62% of the participants evidenced increased physical health

• 56% of participants perceived that their overall health was better following sessions 

• 96% of participants say that they will continue to use woodlands and nature to support their health and well-being following the sessions (with around 27% becoming frequent users – visiting weekly or more) 

To highlight the impact further, 581 participants provided written feedback about the impact of the session on themselves; 

"I now feel a part of this world. It has taught me about how wonderful the outdoors is. Would like to say thank you for letting me feel a part of nature. I would recommend this course to anyone like me who can feel isolated at times. I have learned that nature is so wonderful." -Participant, Outdoor Health Project, Merthyr Tydfil

"Taking part in the sessions, I did have dramatically improved mental health. These sessions have done more to improve my mental health than just the therapy and medication alone. I feel a lot less isolated and a lot less lonely, even after just 6 weeks" - Participant, GI Project, Neath Port Talbot

For more comments and testimonials and to read the full evaluation report, visit our website.

Llwyddiant ein Hyfforddiant Rheoli Coetir

Roedd ein rhaglenni peilot Hyfforddiant Rheoli Coetir, a gynhaliwyd yng Nghastell-nedd ac ar Ynys Môn ym mis Mehefin, yn llwyddiant mawr. Roedd yr holl gyfranogwyr yn teimlo bod y rhaglen wedi tanio mwy o ddiddordeb, ac wedi gwella eu dealltwriaeth am goetiroedd a sut y cânt eu rheoli. Roeddent hefyd yn teimlo bod ein tîm o hyfforddwyr (a’n staff rheoli coetir) yn ysbrydoledig ac yn hawddgar iawn.  Gyda’r cynnydd enfawr mewn ymdrechion i greu ac amddiffyn coetiroedd ledled y DU o ganlyniad effeithiau’r argyfwng hinsawdd, mae sgiliau rheoli coetiroedd yn hanfodol er mwyn rheoli ein coetiroedd a sicrhau’r deilliannau a gwasanaethau gorau, ar gyfer pobl yn ogystal â bywyd gwyllt. Mae coetiroedd bioamrywiol, sy’n cael eu rheoli’n dda, yn helpu i lanhau a storio dŵr, cynhyrchu pridd, glanhau’r aer rydym yn ei anadlu, a llawer iawn mwy. Bydd llwyddiant yr hyfforddiant, ynghyd â’r adborth gwerthfawr, yn ein helpu i deilwra’r rhaglenni hyn, ac mae wedi rhoi’r hyder i ni gyflwyno’r rhaglen i gynulleidfaoedd ehangach.

Ein hyfforddwyr yw Anna Stickland, John Mitchell, Alice Brawley ac Aaron Berg. Mae rhagor o wybodaeth amdanynt ar gael ar ein gwefan. Diolch i Barc Gwledig Craig Gwladys, a Choed Llwynonn am eu croeso cynnes.   

“Rwyf wedi dysgu llawer iawn. Rwy’n credu bod fy nealltwriaeth gyffredinol o sut i reoli coetiroedd mewn ffordd gynaliadwy wedi gwella’n sylweddol, ac felly mae fy niddordeb wedi cynyddu.” - Cyfranogwr  

“Diolch o galon i'r hyfforddwyr anhygoel :)” - Cyfranogwr 

Woodland Management Training Success

Our pilot Woodland Management training programmes delivered in June in Neath and Anglesey were a huge success. All participants found that the training ignited further interest and knowledge in woodlands and their management. They also found our team of trainers (and also woodland management staff) to be inspiring and engaging.  With the huge increase in woodland creation and conservation across the UK in response to the climate emergency, woodland management skills are essential to manage our woodlands for the best outcomes and services to us humans and for wildlife. Well managed biodiverse woodlands help clean and store water, produce soil, clean the air we all breathe and much, much more. The success of the training and the valuable feedback we received will help us tailor these programmes and has provided confidence to now open it up to broader audiences.

Our trainers are Anna Stickland, John Mitchell, Alice Brawley and Aaron Berg. Find out more about them on our website. Thank you to Craig Gwladys Country Park and Coed Llwynonn for hosting us. 

“Knowledge increase has been amazing. I feel like my overall understanding of sustainable woodland management has increased a lot and thus, my interest.” - Participant

“Huge thanks to the amazing trainers :)” - Participant

Nid oes rhaid i chi berfformio ar gyfer y coed hyn”: Effeithiau hirdymor ymyriadau byd natur ar lesiant 

Mae Heli Gittins o Coed Lleol yn un o’r awduron a ysgrifennodd erthygl yn archwilio effeithiau hirdymor ymyriadau byd natur (NBIs) ar iechyd a llesiant. Rhaglenni neu weithgareddau sy’n anelu at wella iechyd a llesiant drwy gysylltu pobl â phrofiadau ym myd natur yw ymyriadau byd natur, a dyna’n union rydym yn ei wneud yma yn Coed Lleol.

Yn ôl yr astudiaeth, a gyhoeddwyd yn y cyfnodolyn gwyddonol Wellbeing Space and Society, roedd mynychu rhaglenni llesiant coetir Coed Lleol wedi arwain at welliannau sylweddol hirdymor o ran iechyd meddwl, ymddiriedaeth gymdeithasol, iechyd hunangofnodedig, hunan-effeithlonrwydd, hunan-barch a gweithgarwch corfforol. 

Mae astudiaethau o’r fath yn hanfodol er mwyn cynnig sylfaen dystiolaeth ar gyfer ein gwaith, er mwyn inni wella’r ffordd rydym yn gweithredu ac i ddangos i lywodraethau ac arianwyr pa mor bwysig yw ein gwaith.  

Ewch i Science Direct i ddarllen yr erthygl, ac am ragor o wybodaeth, cysylltwch â Heli Gittins.  

You don't have to perform for the trees”: The longer-term effects of nature-based interventions on wellbeing

Coed Lleol/Small Woods’s very own Heli Gittins is one of the authors of an article exploring the long-term effects of nature-based interventions (NBIs) on health and wellbeing. NBIs are activities or programmes that aim to improve health and wellbeing through engaging people in nature-based experiences, which is exactly what we do here at Coed Lleol/Small Woods.

The study, which was published in the scientific journal Wellbeing Space and Society, reported significant and long-lasting improvements in mental wellbeing, social trust, self-reported health, self-efficacy, self-esteem and physical activity following attendance of Coed Lleol’s woodland wellbeing programmes.

Studies like these are vital for providing an evidence base for what we do, in order to improve the way we operate and to show governments and funders just how vital our work is.

Visit Science Direct to read the article, and for more information, contact Heli Gittins.

Llun y mis

Photo of the Month

Uchod: ‘Mainc gyfeillgarwch’ hyfryd wedi’i chreu gan y prosiect Build a Bench, sydd wedi’i leoli yn Swydd Amwythig. Wrth drafod y fainc, dywedodd Tom Dillon, ein Cydlynydd Hyfforddiant a Chrefftau Coed Irlas:

“Rydym o’r diwedd wedi llwyddo i ddanfon y ‘Fainc Gyfeillgarwch’ dderw hon i Ysgol Gynradd Old Park ym Malinslee ddydd Gwener 21 Gorffennaf.  Dyma fainc hyfryd arall o’n prosiect ‘Build a Bench’ poblogaidd.  Gwnaethom ddechrau ar y fainc hon yn y gaeaf, ond mae wedi cymryd peth amser i ni ei chwblhau a threfnu amser cyfleus i’w danfon hi draw.  Daw pethau da i’r rheiny sy’n aros, medden nhw!

“Cynigodd Sarah – un o’r cyfranogwyr ar y cwrs – y syniad o adeiladu ‘mainc gyfeillgarwch’ ar gyfer ysgol ei merch.  Mae’r cysyniad o ‘fainc gyfeillgarwch’ wedi bodoli ers peth amser.  Pan fydd disgybl yn eistedd ar y ‘fainc gyfeillgarwch’, mae’n arwydd i athrawon a ffrindiau bod rhywbeth o’i le, a bod angen cyfaill ar y disgybl.  Roedd grŵp Sarah wrth eu bodd â’r syniad, ac felly aethom ati i greu’r fainc allan o ddarnau hyfryd o dderw yn y Green Wood Centre.

“Rydym ar hyn o bryd yn datblygu llyfryn o eitemau mwy yn y Green Wood Centre – stolion, cadeiriau, meinciau, byrddau – ac yn dechrau derbyn comisiynau drwy ein grŵp Menter Gymdeithasol Gwener newydd, felly os hoffech chi gomisiynu gwaith gennym, neu os oes gennych ddiddordeb mewn cynnig help llaw cysylltwch â ni."

Yn y llun mae (o'r chwith i'r dde): Tom, Mr. Parton - athro, Lola, cyfranogwr Sarah-Leigh a Mrs. Ashton - athrawes.

Above: A beautiful 'buddy bench' created by the Build a Bench project, based in Shropshire. Our Green Wood Crafts & Training Coordinator, Tom Dillon, has this to say about the bench:

"We finally delivered this lovely solid oak ‘Buddy Bench’ to Old Park Primary School in Malinslee on Friday 21^st July.  It’s another beauty from our popular ‘Build a Bench’ project.  This one was started back in the winter, but it took us a long time to complete and to arrange a convenient delivery date.  They say good things come to those who wait!

"Sarah – one of the participants on the course – came up with the idea of building a ‘buddy bench’ for her daughter’s school.  The ‘buddy bench’ idea has been around for a while.  When a pupil sits on a ‘buddy bench’, it acts as a signal to teachers and peers that ‘all is not well’, and that a buddy might be needed.  The whole of Sarah’s group really loved the idea, and so we all set about making this out of some lovely bits of oak at the Green Wood Centre.

"We are currently developing a brochure of larger items at the Green Wood Centre – stools, chairs, benches, tables – and beginning to take on commissions through our new Friday Social Enterprise group, so if you’d like us to make you something or if you’re interested in lending a hand, please get in touch."

The photo features (l-r): Tom, teacher Mr. Parton, Lola, participant Sarah-Leigh and teacher Mrs. Ashton.

Proffil o Aelod Staff: Gemma Neaves

Staff Profile: Gemma Neaves

Gemma yw ein Swyddog Datblygu ar gyfer Plant a Phobl Ifanc ar y Rhaglen Llesiant Coetir yng Nghastell-nedd Port Talbot ac Abertawe, a’r Swyddog Prosiect Iechyd Awyr Agored ar gyfer Rhondda Cynon Taf.

Bu i Gemma gymhwyso fel athrawes hanes Ysgol Uwchradd yn 2016, cyn mynd ymlaen i astudio MA mewn Rhywedd a Diwylliant ym Mhrifysgol Abertawe, gan ei bod â diddordeb brwd yn y ffordd y mae diwylliannau a chymdeithasau yn gweithio. Ar ôl hyn, aeth ymlaen i addysgu mewn prifysgol celfyddydau breiniol yn Zhuhai, Tsieina, ac yna i addysgu mewn academi Saesneg yn Ne Corea. Gan ei bod wedi byw yn yr ardaloedd hynod drefol hyn, ac wedi cael profiad o'u hamgylchedd addysg hynod gystadleuol, mae Gemma yn credu'n gryf yng ngwerth ein gwaith yma yn Coed Lleol o ran llesiant plant a phobl ifanc.

Cyn dod i weithio gyda Coed Lleol, roedd Gemma yn gweithio i ehangu mynediad ym Mhrifysgol Abertawe. Fel unigolyn wedi’i magu o dan y ffin tlodi, mae Gemma yn priodoli ei llwyddiant addysgol a gyrfaol i grantiau gan y llywodraeth ac elusennau, bwrsariaethau ac ysgoloriaethau, ac mae hi’n frwd dros wneud ei rhan i ymestyn hyn i blant a phobl ifanc o ardaloedd difreintiedig.

Mae pwysleisio’r rhwystrau a’r ffiniau sy’n codi o fewn cyfleoedd addysgol oherwydd anghydraddoldeb incwm, yn ogystal â thynnu sylw atynt a gwneud ei gorau i gael gwared arnynt, yn rhywbeth mae Gemma’n frwd iawn am gyflwyno i’w gwaith. Er enghraifft, sefydlodd fanc dillad awyr agored ar gyfer pob tywydd ym Mharc Gwledig Craig Gwladus i blant a phobl ifanc, er mwyn sicrhau nad yw dillad o ansawdd gwael yn eu rhwystro rhag mynychu sesiynau Coed Lleol.

Gemma is the Woodland Wellbeing Programme Development Officer for Children and Young People in NPT and Swansea, and the Outdoor Health Project Officer for RCT.

Gemma qualified as a Secondary school history teacher in 2016 and went on to do an MA in Gender and Culture at Swansea University due to her keen interest in the social constructs of cultures and societies. Following this, she taught at a liberal arts university in Zhuhai, China, and then went on to teach at an English academy in South Korea. Having lived in these highly urbanised areas and observed the highly competetive schooling environment, Gemma is a huge believer in the work that Coed Lleol / Small Woods does for the wellbeing of children and young people.

Before coming to Coed Lleol, Gemma worked in widening access at Swansea University. As a young person who grew up living below the poverty line, Gemma attributes her educational and career success to government and charity grants, bursaries and scholarships, and is passionate about doing her role in extending this to children and young people who are also from deprived areas.

Highlighting, advocating for, and doing her best to eradicate obstacles and boundaries in educational opportunities caused by income inequality is something that Gemma is passionate about bringing to her work. For example, she set up a weatherproof outdoor clothing bank at Craig Gwladus Country Park for children and young people to utilise so that poor quality clothing wouldn’t be a barrier to attending Coed Lleol sessions.

Proffil arweinydd: Drock

Leader Profile: Drock

“Helô, Drock ydw i, ac rwyf wedi bod yn gweithio yn y diwydiant awyr agored ers blynyddoedd maith, yn addysgu sgiliau gwylltgrefft, yn ogystal â bod yn arweinydd sgrialu ceunentydd, cynorthwyydd ogofa ac arweinydd teithiau cerdded.

“Rwyf wastad wedi bod yn frwd dros dechnegau goroesi, a sut all gwylltgrefft ein helpu i ffynnu mewn amgylcheddau naturiol.

“Mae Ancient Boar Survival & Bushcraft wedi bod yn rhedeg ers 4 blynedd bellach, yn addysgu crefftau goroesi a gwylltgrefft i grwpiau, ond yn bwysicach fyth, yn dod â phobl ynghyd wrth iddynt ymgolli ym myd natur.

“Mae Ancient Boar wedi bod yn gweithio gyda Coed Lleol ers 3 blynedd, yn cynnal sesiynau unigol ac yn cynnig cynlluniau gwersi 6-wythnos i ddenu cymunedau i gymryd rhan. Mae’r rhaglen yn gwella llesiant drwy addysgu ymwybyddiaeth ofalgar a sgiliau allweddol eraill, gan greu ymdeimlad o undod ac annog dealltwriaeth.

“Fel hyfforddwr sy’n cyflwyno rhaglenni ledled y DU, rwy’n gweld yr effaith sylweddol mae Coed Lleol yn ei chael ar fywydau pobl. Mae’n anrhydedd llwyr bob tro rydym yn cael cais i gyflwyno gweithgareddau fel gwaith coed irlas, coginio gwyllt, a sgiliau cynnau tân.”

"Hello, my name is Drock and I have been working in the outdoor industry for many years, not just teaching Bushcraft skills but as a gorge scramble leader, caving assist and hiking leader. 

"My passion has always been survival techniques and how bushcraft can help us thrive in the natural environment. 

"Ancient Boar Survival & Bushcraft has been running for 4 years, teaching groups bushcraft and survival skills but more importantly bringing people together and to immerse themselves in Nature. 

"Ancient Boar has been working with Coed Lleol/Small Woods for the past 3 years, running single sessions and providing 6-week lesson plans for communities to get involved in. The programme enhances wellbeing by teaching mindfulness and other new, vital skills, bringing togetherness and encouraging understanding.

"As an instructor that provides programs all across the UK, I can clearly see the massive stand out impact Coed Lleol has on people's lives.It's an honour every time we are asked to provide an activity like green woodworking, wild cooking, fire lighting skills."

Fideo'r mis

Mae fideo'r mis y mis yma yn dod gan Cyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru (CGGC). Yn y fideo, "Dyma CGGC yn siarad â gwirfoddolwyr o fudiad Coed Lleol yng Ngogledd Cymru a PIVOT yn Sir Benfro am sut y gall gwirfoddoli mewn lleoliadau iechyd a gofal nid yn unig helpu pobl eraill, ond hefyd gyflwyno buddion personol anhygoel. Byddwn ni hefyd yn clywed sut mae gwasanaethau fel eu rhai nhw’n hanfodol i liniaru’r pwysau ar y GIG, ac yn cael mewnwelediad gan Brif Weithredwr CGGC, Ruth Marks, a Phrif Weithredwr GIG Cymru, Judith Paget."

Video of the month 

The video of the month this month comes from the Welsh Council for Voluntary Action (WCVA). In the video, "WCVA talks to volunteers from Coed Lleol in North Wales and PIVOT in Pembrokeshire about how, as well as helping others, volunteering in health and care settings can have incredible personal benefits too. We also hear how services like theirs are vital in relieving pressure on the NHS, with insight from WCVA’s Chief Executive Ruth Marks, and NHS Wales Chief Executive Judith Paget."

Cliciwch yma i wylio'r fideo ar YouTube

Click here to watch the video on YouTube

Gallai presgripsiynu cymdeithasol gwyrdd arbed  £635 miliwn y flwyddyn i’r GIG  

Cynhaliwyd dadansoddiad economaidd annibynnol i archwilio effeithiau rhaglenni Ymddiriedolaethau Natur ar iechyd a llesiant, ac i weld a fyddai buddion y rhaglenni’n arbed arian i’r GIG.  

Roedd yr astudiaeth yn canolbwyntio ar bum rhaglen a ddarparwyd gan yr Ymddiriedolaethau Natur yng Nghymru a Lloegr. Un o’r rhaglenni hyn oedd y rhaglen Iechyd Gwyllt a ddarparwyd gan Ymddiriedolaeth Natur Gwent, sy’n canolbwyntio ar “welliannau mewn canlyniadau iechyd a llesiant sy’n deillio o gysylltu â’r byd naturiol, ynghyd â’r buddion therapiwtig ac amgylcheddol” (A Natural Health Service: Improving lives and saving money, The Wildlife Trusts, 2023). Bu i’r dadansoddiad ganfod fod y prosiect hwnnw ar ben ei hun yn arbed £66,882 y flwyddyn i'r GIG mewn costau sy’n gysylltiedig â chyflyrau iechyd meddwl, sy'n cyfateb i £471 fesul cyfranogwr.

Cyfrifodd yr adroddiad y byddai'n bosib i’r GIG arbed £635.6 miliwn y flwyddyn pe bai rhaglenni o’r fath yn cael eu cyflwyno ar raddfa ledled y wlad. Mae’r awduron yn galw am gynyddu'r cyllid a fuddsoddir i  gefnogi gwasanaethau iechyd cymunedol er mwyn gallu datblygu'r gwasanaethau hyn a'u cynnig ar raddfa ehangach.

Green social prescribing could save the NHS
£635 million a year

An independent economic analysis has been carried out to examine the effects of Wildlife Trusts programmes on health and wellbeing, and determine whether any benefits of the programmes would result in cost savings for the NHS.

The study focused on five programmes delivered by the Wildlife Trusts across England and Wales. One of these programmes was the Wild Health programme provided by Gwent Wildlife Trust, which focuses on “enhancements in health and well-being outcomes derived from connecting with the natural world, along with the therapeutic and environmental benefits” (A Natural Health Service: Improving lives and saving money, The Wildlife Trusts, 2023). The analysis found that this project alone reduced NHS costs associated with mental health conditions by an enormous £66,882 a year, equating to a saving of £471 per participant.

The report calculated that, if such programmes were delivered at scale across the country, the NHS could achieve cost savings of £635.6 million each year. The authors called for an increase in investment funds to support community-based health services so that these services could grow and become more widely available.

Lansio Cynllun Gweithredu LHDTC+ newydd ar gyfer Cymru

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi nod uchelgeisiol newydd: dod y wlad fwyaf LHDTC+ gyfeillgar yn Ewrop.   

Mae’r cynllun yn manylu ar 46 o weithredoedd gwahanol gyda’r nod o wella bywydau pobl LHDTC+, gan gynnwys cefnogi bywyd teuluol pobl LHDTC+, a dathlu a gwella ein cynrychiolaeth o gymunedau LHDTC+ o fewn diwylliant a threftadaeth Cymru. Mae’r gweithredoedd wedi’u gwahanu i themâu gwahanol, yn cwmpasu hawliau dynol, iechyd a gofal cymdeithasol, addysg, a sawl agwedd arall ar fywyd.

Mewn darn yn y Gay Times, dywedodd y dirprwy weinidog dros bartneriaeth gymdeithasol, Hannah Blythyn: “Mae’r cynllun yn uchelgeisiol, ond mae’n llawn gobaith. Rydym wedi ymrwymo’n llwyr i newid ystyriol ar gyfer cymunedau LHDTC+, creu cymdeithas a gwlad lle mae pobl LHDTC+ yn ddiogel i fyw a charu’n onest, yn agored, a’n rhydd fel ein hunain.”

Mae'r cynllun gweithredu llawn i’w weld ar wefan Llywodraeth Cymru.

Wales launches new LGBTQ+ Action Plan

The Welsh government have declared an ambitious new goal: to become the most LGBTQ+ friendly nation in Europe. 

The plan details 46 separate actions which aim to improve the lives of LGBTQ+ people, including supporting the family lives of LGBTQ+ people and celebrating and improving the representation of LGBTQ+ communities in the heritage and culture of Wales. Actions are split into themes, covering human rights, health and social care, education, and many other aspects of life. 

In a feature in Gay Times, the deputy minister for social partnership, Hannah Blythyn, said: "The plan is ambitious but with hope at its heart. We are absolutely committed to meaningful change for LGBTQ+ communities, creating a society and country where LGBTQ+ people are safe to live and love authentically, openly and freely as ourselves".

The full action plan can be found on the Welsh government website. 

Hyfforddiant coedwigaeth yn “fwy neu lai’n gwarantu swydd ichi”

Os ydych chi’n frwd dros yr amgylchedd, beth am ystyried gyrfa yn y maes coedwigaeth?

Cyhoeddodd BBC Cymru erthygl yr wythnos ddiwethaf sy’n adrodd bod unigolion sy’n ymgymryd â hyfforddiant coedwigaeth “fwy neu lai’n sicr o sicrhau swydd.”

Mae arweinwyr diwydiant wedi rhybuddio bod argyfwng gweithlu yn y maes coedwigaeth, ac mae pobl ifanc sydd â diddordeb yn yr amgylchedd yn cael eu hannog i ystyried gyrfa yn y diwydiant.

Mae coedwigaeth wedi profi problem delwedd yn y gorffennol, yn bennaf oherwydd diffyg ymwybyddiaeth o beth sydd ynghlwm â choedwigaeth go iawn. Er mwyn mynd i’r afael â hyn, mae Prifysgol Bangor, un o dair prifysgol yn unig ledled y DU sy’n cynnig cyrsiau coedwigaeth ar lefel gradd, wedi lansio grŵp o’r enw ‘Ysbrydoli Coedwigwyr y Dyfodol’. Nod y grŵp yw defnyddio cyfryngau cymdeithasol i newid canfyddiadau am y diwydiant a denu gweithlu mwy amrywiol ac ifanc.

Mae llywodraethau Cymru a Lloegr a sefydliadau diwydiant yn buddsoddi mewn sgiliau a hyfforddiant ar gyfer y sector ar hyn o bryd; er enghraifft, cyhoeddodd y Forest Industry Safety Accord (FISA) eu bod yn lansio bwrsariaeth newydd yr wythnos ddiwethaf yn ystod y Sioe Frenhinol, er mwyn cefnogi myfyrwyr ar gyrsiau gradd coedwigaeth.

Felly, os ydych chi’n frwd dros yr amgylchedd a chwilio am eich gyrfa ddelfrydol, efallai y dylech chi ystyried coedwigaeth!

Darllenwch yr erthygl lawn ar wefan y BBC. 

Forestry trainees "pretty much guaranteed a job"

If you're passionate about the environment, why not consider a career in forestry? 

BBC Wales published an article last week which reports that trainee foresters are "pretty much guaranteed a job". 

Industry leaders have warned of a workforce crisis in forestry, and young people with an interest in the environment are being encouraged to consider a career in the industry.

Forestry has had a bit of an image problem in the past, due mainly to a lack of awareness of what forestry actually involves. In order to tackle this, Bangor University, one of only three UK universities currently offering degree-level forestry courses, has launched a group called 'Inspiring Future Foresters'. The group aims to use social media to change perceptions about the industry and attract a younger and more diverse workforce.

The Welsh and English governments and industry organisations are currently investing in skills and training for the sector; for example, last week at the Royal Welsh Show, the Forest Industry Safety Accord (FISA) announced the launch of a new bursary to support students on forestry degree courses.

So, if you're passionate about the environment and searching for the career for you, perhaps forestry is something to consider!

Read the full article on the BBC website.

Asesiad Effaith ar Iechyd yn archwilio effaith y newid yn yr hinsawdd ar iechyd a llesiant yng Nghymru

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cyhoeddi asesiad effaith manwl yn archwilio’r effeithiau y bydd y newid yn yr hinsawdd yn ei chael ar iechyd, llesiant a chyfiawnder pobl Cymru, ac asesu “beth mae’n ei olygu ar gyfer bywydau pobl yn y lleoedd maent yn byw, gweithio, dysgu a chwarae.”

Mae’r adroddiad yn pwysleisio, er y bydd y newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar bawb, mae’n debygol y bydd rhai grwpiau penodol yn cael eu heffeithio mewn ffordd fwy negyddol, fel ar unigolion ar incwm isel a phlant a phobl hŷn. 

Mae nifer o gamau gweithredu posibl wedi'u hargymell, gan gynnwys gwella cyfranogiad cyhoeddus wrth wneud penderfyniadau democrataidd a buddsoddi mewn gwasanaethau a seilwaith sydd o fudd i’r hinsawdd ac iechyd ar yr un pryd.

Mewn erthygl am yr asesiad gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, dywedodd y Gweinidog dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Eluned Morgan: “Rwy’n annog cydweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol a’r sector cyhoeddus ehangach i ddefnyddio’r Asesiad Effaith ar Iechyd hwn i lywio a gwella eu dull o gynllunio addasiadau.”

Health Impact Assessment examines effect of climate change on health and wellbeing in Wales 

Public Health Wales have released an in-depth impact assessment examining the effects climate change will have on the health, wellbeing and equity of people in Wales, and assess "what it means for people’s lives in the places they live, work, learn and play."

The report highlights that, while everyone will be affected by climate change, there are certain groups who are likely to be more negatively impacted, such as those on low incomes and children and older people.

Several potential actions are recommended, including enhancing public involvement in democratic decision making and investing in services and infrastructure that benefit the climate and health simultaneously. 

In an article about the assessment by Public Health Wales, Minister for Health and Social Services, Eluned Morgan, said: “I urge health and social care colleagues and the wider public sector to use this HIA to inform and enhance their approach to adaptation planning.”

Gweithgaredd cyflym: Hapa-Zome

Mae Hapa-Zome yn ddull naturiol o greu printiau sy’n hanu o Japan. Ystyr llythrennol Hapa-Zome yw ‘lliwio dail’, ac mae'n cynnwys defnyddio deunyddiau planhigion fel dail a blodau i ychwanegu addurn hardd i ddeunydd a phapur.

Er mwyn rhoi cynnig ar Hapa-Zome eich hun, bydd angen y canlynol arnoch chi:  

• Rhywbeth caled - morthwyl neu ordd bren os oes gennych chi un, ond byddai pin rholio neu graig lyfn yn gweithio hefyd!  

• Deunydd cotwm 100%, fel calico  

• Papur cegin  

• Arwyneb solat, na ellir mo'i falu, i weithio arno, fel bwrdd torri pren  

• Opsiynol - hen liain  

• Dail a blodau i'w hargraffu, gorau oll os ydynt yn ffres!

Ar ôl ichi gasglu eich holl ddeunyddiau, mae’n amser ichi roi cynnig arni!  

1. Yn gyntaf, gosodwch eich deunydd ar ben eich bwrdd torri, a rhowch eich dail a’r blodau ar ben y deunydd. 

2. Gorchuddiwch yr ardal gyda darn o bapur cegin neu ddarn arall o ffabrig. Os ydych yn sensitif i sŵn, gallwch hefyd ei orchuddio â hen liain, oherwydd gall y cam nesaf fod ychydig yn swnllyd.  

3. Gan gadw’ch bysedd allan o’r ffordd, defnyddiwch eich gordd i fwrw’r planhigion er mwyn rhyddhau’r lliw naturiol. Gall hyn gymryd sawl munud.  

4. Cymerwch y papur cegin a rhowch eich gwaith celf i’w hongian er mwyn sychu. Ar ôl iddo sychu, gallwch frwsio unrhyw ddarnau o blanhigion sydd wedi glynu ar eu deunydd.  

5. Mwynhewch eich gwaith hardd!

Bydd y printiadau hyn yn pylu dros amser, ac ni fydd modd ichi eu golchi, felly os ydych yn dymuno cadw eich Hapa-Zome am gyfnod hirach, dylech ystyried brathliwio eich deunydd cyn dechrau.  

Os penderfynwch roi cynnig arni, mi fyddwn wrth ein boddau’n cael gweld eich creadigaethau! Anfonwch eich lluniau atom trwy’r e-bost at communications@smallwoods.org.uk..

Quick activity: Hapa-Zome

Hapa-Zome is a method of natural printmaking which hails from Japan. Literally meaning 'Leaf-dye', Hapa-Zome involves using plant material such as leaves and flowers to add beautiful decoration to fabric and paper.

To have a go at Hapa-Zome yourself, you will need:

• Something hard - a hammer or mallet if you've got one, but a rolling pin or a smooth rock would work too!
• Some 100% cotton fabric, such as calico
• Kitchen roll
• A solid, unbreakable surface to work on, such as a wooden chopping board
• Optional - an old towel
• Leaves and flowers to print, the fresher the better!

Once you've gathered your supplies, it's time to have a go!

1. First, lay your fabric on top of your chopping board and place your leaves and flowers down on top of the fabric.
2. Cover the area with a piece of kitchen roll or some more fabric. If you're sensitive to noise, you can also cover it with an old towel, as the next step can be quite loud!
3. Keeping fingers out of the way, use your mallet to smash the plant matter to release the natural dyes. This can take several minutes.
4. Remove the kitchen roll and hang your artwork up to dry. Once it is dry, you can brush off any bits of plant that are still stuck to the fabric.
5. Enjoy your beautiful creation!

These prints will fade over time and won't survive a wash, so if you want to preserve your Hapa-Zome for longer, consider mordanting your fabric before you start.

If you have a go, we'd love to see what you create! Send us your photos via email to communications@smallwoods.org.uk.

Beth i’w weld y mis hwn ym myd natur...

🌳 Fflora: Yn symbol o ddiogelwch, mae planhigion grug yn ffynnu ar rostiroedd, ffriddoedd neu hyn yn oed goetiroedd. Mae’r blodau pinc cain yn blodeuo'r adeg hon o’r flwyddyn, yn trawsnewid y dirwedd gyfan yn fôr o binc.

🐞 Ffawna: Mae nifer o wahanol loÿnnod byw yn hedfan dros yr haf, ac mae mis Awst yn amser gwych i weld rhai o’n hymwelwyr hafaidd, fel yr iâr fach felen, rhywogaeth fewnfudol sy’n treulio’r gaeaf yn ne Ewrop a gogledd Affrica.

🍴 Chwilota: Yn aml, mae garddwyr a ffermwyr yn trin rumex acetosella, neu suran yr ŷd, fel chwyn, ond gall y planhigyn hoenus hwn fod yn gynhwysyn blasus ar gyfer saladau neu gallwch ei ddefnyddio yn lle lemon mewn prydau sydd angen cic sitrws. Gallwch fwyta’r dail a'r blodau, ac mae hyd yn oed modd gwneud blawd allan o’r gwreiddyn. Yn ôl yr arfer, dylech gynnal ymchwil cyn pigo a bwyta unrhyw blanhigyn gwyllt, a dim ond os yw’r planhigyn yn ffynnu y dylech ei gynaeafu. 

What to see this month in nature...

🌳 Flora: A symbol of protection, heather plants are abundant on heathland, moorlands and even in woodland. At this time of year, the delicate pink flowers come into bloom, transforming whole landscapes into a sea of pink.

🐞 Fauna: Many different butterflies are on the wing over summer, and August is a great time to see some of our summer visitors, such as the clouded yellow, a migrant species which spends the winters in southern Europe and northern Africa.

🍴 Forage: Rumex acetosella, or sheep's sorrel, is often considered a weed by gardeners and farmers, but this zingy plant can make a tasty ingredient for salads or in place of lemon in dishes in need of a citrus kick. You can eat the leaves and flowers, and even the root can be made into flour. As always, do your research before picking and eating any wild plant, and only harvest if the plant is in abundance.