View online | Unsubscribe
 
banner
26 August 2021

 
Story

Tēnā koutou, ā, nau mai anō ki te pānui mō Te Ahu a Tūranga: Te Huarahi Matua o Manawatū-Tararua – te ara 11.5km te roa ka hono i a Manawatū, te Takiwā o Tararua, Te Matau-a-Māui me te raki o Te Wairarapa, e whakakapi ana i te Huarahi Matua 3 o Te Āpiti o Manawatū kua kati nei.

Story
     

Story

Story
 
Story

Ngā tohu nui i waenga takurua

Kua tino pā mai ngā āhuatanga o Hine-takurua i tēnei wā engari e pai ana te anga whakamua o Te Ahu a Tūranga.

Kua whakanuitia e mātau ētahi o ngā tohu tino nui i tēnei wāhanga, ā, kua hipa atu te rōpū kari whenua i te wāhanga 500,000 mita pūtoru, neke atu i te 130,000 ngā tipu māori kua whakatōkia e te rōpū horanuku, kua oti i te rōpū hanganga te putu i ngā raima ki te hanganga tuatoru me te tīmata ki te wiri poutoka i te poutoko 1 o te Piriti o Parahaki.

Kei te anga whakamua te taiwhanga hou ka aromatawai i ngā matū katoa ka whakamahia ki te huarahi matua hou, ā, ka rikarika katoa te rōpū taiwhanga ki te uru atu ki tō rātau kāinga hōu ā kō ake nei. E pātata ana tēnei ki te tari o Te Ahu a Tūranga i te Rori o Napier, he taonga te taiwhanga nō te rohe me tā mātau kaupapa hoki.

He nui te hunga kei te mātakitaki mai i ā mātau rerenga mātātopa o ngā mahi o te huarahi hou - neke atu i te 45,000 te hunga i mātakitaki i te rerenga mātātopa whakamutunga mā i te runga pāpāho pāpori. Kia mōhio koe ko te mea whai ake hei te Hepetema.

Mō te taha ki te noho taratahi, kua rāhui tonu ngā mahi māori i te taumata 4, hāunga ngā mahi kua whakaaetia he mahi waiwai, ā, kia mātua whakaetia ngā mahere me te Kawanatanga kātahi mātou ka āta tīmata ngā mahi ki te taumata 3.

E noho mataara ana mātou ki ngā toipitopito kōrero i ia rā e pai ai tā mātou whakamahere kia rite katoa ngā wānanga e tika ana kia hoki anō ki te mahi hangahanga i te wā e tau ai te mōrearea, ā e haumaru ai te mahi.

Story
 

Image
Story

Story
 
Story

Te whakatipu

I whakanuia e tō mātau rōpū horanuku te whakatōtanga o ngā tipu māori neke atu i te 130,000 inā tata nei i roto i tō rātau paiherenga ki te whakatautika i te āhuatanga rauropi o te kaupapa.

I whakatōkia haeretia ngā tipu i ngā wāhi pāmu e rua i roto i te takiwā whānui o te kaupapa, ā, e tūmanako ana te rōpū whakatō ka oti te whakatō hei te Oketopa.

Ko ngā mahi whakatō i ēnei wāhi he ripa ārai tata ki te wai, pākai atu i ngā repo me ngā otaota reporepo. Kua whakaurua mai ngā āhuatanga ārai hukapapa hei tiaki i ngā tipu, ā, kua tata te oti o ngā taiepa. Kei te haere tonu ngā mahi aruaru i ngā kīrearea i ngā pō.

Kua tīmata ngā mahi mō te whakariterite i ngā mahi whakatipu ā te tau 2022, e whā ngā wāhi kua whakatauhia, ā, neke atu i te 550,000 ngā tipu māori i roto i tēnei kaupapa.

Story
 

Image
Story

Story
 
Story

Ā kō ake nei tīmata ai ngā mahi hanganga o te Piriti o Parahaki

Kua tata te tīmata o ngā mahi hanganga o te Piriti o Parahaki, e 8 ngā poutoko ka whakatūria - he 2.1m te whitianga o tēnā, o tēnā - he 35m te hōhonu i raro i tētahi raima poutoka kei te parenga ki te taha tonga.

Ko ngā mahi hangatanga onāianei ko te whakarite ka āhei atu ki te hanga i ngā mahi hanganga, ā, ka whakawhiti haere tonu i te awa me te whakawhānuitanga o te hanganga pūhara wā poto.

Mā tēnei ka kauneke haere ngā mahi i runga ake i ngā rerekētanga ki te taumata o te wai i waenga o ngā parenga o te awa i roto i ōna huringa i ngā wāhanga o te tau. Ka kite ngā manuhiri i te tūnga waka o te Āpiti i ngā tūmomo wakahiki mai i te 100T ki te 250T e mahi ana i ngā tūmomo wāhanga o te wāhi mahi.

E hia ngā wiki ka oti te wiri me te putu raima ki ngā poutoko raima pūmau i te Poutoka 1 i raro i te taumata wai onāianei i rō whenua, ā, ko te tikanga ka tae atu te pūhara ki te parenga tawhiti o te awa hei te tīmatanga o Ākuhata.

Ko te pouaka maitai kei waenga o te awa ki te taha whakarunga o te pūhara, he pākai tēnei kia taea ai ngā mahi hanga i te poutoka tuarua – arā, e 8 ngā poutoko he 2.1m te whitianga, ā, he 48m te hōhonu o te poutoko o waenganui. Mā te pouaka maitai ka haumaru te hanga i ngā poutoko i roto i te wāhi maroke. Ka tīmata te karinga o te kūkūpango i roto i tēnei pākai hei te Ākuhata.

He nui ā mātau kōrero mō ngā tūāpapa engari he aha te momo piriti e hangaia ana e mātau? Ko te piriti nei he kurupae pouaka takirua, i hangaia mā te tikanga kaitikauwhiti tautika wāhi taketake (in-situ balanced cantilever), ka āta whānui haere atu mai i ia taha o ngā poutoko e toru. Koinei te mea nui rawa i te motu, ā, kāore e kore ko te mea nui rawa i te tuakoi tonga.

I tua atu i ngā ara ikiiki e rua i ia ahunga, kei roto anō ko te ara kotahi mō te hunga hīkoi, eke pahikara hoki me tētahi pūhara mātakitaki kei te taha whakarunga e tū ai ngā tāngata ki te whakamīharo atu ki te tirohanga atu ki te āpiti, ā, neke atu i te 30 mita whakarunga i te awa.

Story
 

Image
Story

Story
 
Story

Te Kaupapa Tauira a Conservation Volunteers NZ

Kei te whakahaeretia e Te Hononga o Te Ahu a Tūranga te kaupapa pūkenga mahi tauwhiro tauira e tautokona ana e Te Manatū Whakahiato Ora. Mai i tēnei akoranga toru marama ka waimarie te hunga whai wāhi mai ki te mahi i te taha o tā mātau Kaitiaki mō te toru rā me te utu anō, ki te ako i ngā āhuatanga o te kaitiaki me te whenua.

E toru ēnei akoranga ka whakahaeretia i roto i te tau e heke mai. Ka whiwhi te hunga whai wāhi mai i ngā pūkenga mahi kaitiaki whai kiko ka taea te whakamahi ki tēnei kaupapa me ētahi atu.  E whakanuia ana e te akoranga te Mātauranga Māori, ā, kei roto anō ko te kaupapa Kaitiakitanga, Taiao, te tirotiro i te mauri ora o te awa, ngā take taiao me te horanuku, patu kīrea, te whakatipu, te tautuhi tarutaru me ngā tipu māori, ngā tohu whakahaere kani, te Growsafe, te āwhina tūroro, ngā rongoā Māori me te hauora me te haumaru.

Mēnā kei te mōhio koe ki tētahi tangata e ngākaunui ana ki ngā mahi o waho me te tiaki i te taiao, me whakapā atu ki a Jono Harrison, Kaiārahi – Ngā Putanga Whai Mahi me te Whai Ratonga, mō te whakauru mai ki te akoranga whai ake. jono.harrison@teahuaturanga.co.nz.

Story
 

Image
 
Story

He tauira Mātauranga Māori mō te tirotiro i te taiao

I te wā o Matariki i whakanuia e mātau te Pou Tarāwaho Aroturuki Ahurea o Te Manawatū. Ko te Pou Tarāwaho he pēnei i tētahi whetū mārama hei ārahi i ngā mahi a te rōpū Kaitiaki me te kaupapa whānui, me te hono i ngā mahi hangatanga ki Te Ao Māori mā tētahi āhuatanga whaikiko.

He mea hanga te Pou Tarāwaho kia uru mai ai te Mātauranga Māori o te iwi ki te kaupapa e pā ana ki te tirotiro me te tiaki i te taiao. Ko pūtaketanga o te Pou Tarāwaho i ahu mai i ngā kōrerorero me te iwi i te wāhanga rapu whakaaetanga mō te kaupapa.

He tikanga te Pou Tarāwaho hei whakakaha i ngā whanaungatanga me te whakakaha i ngā hononga i waenga i te tangata whenua me te whenua, te wai, te taiao me te whakaatu i te anga whakamua ki ngā whāinga me ngā tūmanako a te iwi mō tēnei kaupapa.

Story
 
 
Image
 
Story

Kua tīmata te akoranga Hanganga Taumata Tuarua

Ko Te Ahu a Tūranga te kaupapa ako mā ngā ākonga o UCOL kia whai wāhi atu rātau ki te rāngai hanganga. Kei roto i te akoranga Hanganga Taumata 2 o UCOL ko te 13 wiki o te whai wheako ki ngā mahi ā-ringa mō Te Ahu a Tūranga.

Ka whai wāhi atu ngā ākonga ki ngā mahi tūturu kia mātau ake ai rātau mō te wā ka tono mahi rātau i te ao hanganga, hangatanga hoki. Ahakoa ko ngā pūkenga e ako ana ngā ākonga kei te hāngai ki Te Ahu a Tūranga, kei roto tēnei akoranga i te paiherenga whānui o te kaupapa ki te hāpai i te taumata o ngā pūkenga i roto i ō tātau hapori me te whakapakari i ngā tāngata, otirā ngā taiohi kia tika ake ki te whai mahi.

Mō ētahi atu kōrero whakapā atu ki  jono.harrison@teahuaturanga.co.nz

Story
 
 
 
spacer

Ētahi atu kōrero

spacer
 
 
Story

For more information, please use one of more of the following methods:

nzta.govt.nz/teahuaturanga

facebook.com/nztacni

twitter.com/wakakotahicni

0800 740 560

teahuaturanga@nzta.govt.nz

Story